12 sep. 2024
De CES brengt in kaart welke infrastructuur en randvoorwaarden nodig zijn voor verduurzaming van de industrieclusters in Nederland. Voor de derde editie van de CES Rotterdam-Moerdijk is voor het eerst gedetailleerde informatie opgehaald voor meer dan 300 verduurzamingsprojecten van 50 bedrijven in het cluster. Daarvoor werd onder andere zeer succesvol gebruik gemaakt van het nieuwe Data Safe House waarmee informatie vertrouwelijk kan worden uitgewisseld. Op basis hiervan is een uitgebreide analyse uitgevoerd van bestaande en geplande infrastructuur in het cluster voor elektriciteit, waterstof, CO2, warmte en methaan (aardgas en groen gas).
Energie voor nieuwe waardeketens
De energietransitie vergt een grootschalige transformatie, waarbij Rotterdam-Moerdijk inzet op het opbouwen van duurzame waardeketens voor waterstof, circulaire grondstoffen & brandstoffen en duurzaam transport. Ook zetten bedrijven toenemend in op elektrificatie van hun processen. Dit vraagt om meer energie en infrastructuur, vooral voor de productie van waterstof.
De analyse laat zien dat ondanks uitgebreide investeringsplannen van de netbeheerders met name op het elektriciteitsnetwerk van TenneT en Stedin knelpunten kunnen ontstaan. Ook zet de onlangs aangekondigde vertraging van de Delta Rhine Corridor druk op plannen voor de import, productie en doorvoer van waterstof in het industriecluster en worden ten minste twee projecten hierdoor uitgesteld.
“De energietransitie is één van de grootste transformaties uit de Nederlandse geschiedenis en dit vraagt om nieuwe en andere infrastructuur” zegt Anne-Marie Spierings, Clusterregisseur voor Rotterdam-Moerdijk. “De netbeheerders investeren enorm in uitbreidingen de komende jaren. Achteraf bezien had dat al veel eerder gemoeten, want grote delen van het elektriciteitsnet zitten vol en veel bedrijven staan op wachtlijsten voor een aansluiting. Met de inzichten uit de CES kunnen netbeheerders beter anticiperen op de verder groeiende vraag naar energie-infrastructuur in de toekomst. Bovendien loopt de industrie tegen een toenemend aantal andere uitdagingen aan op het gebied van vergunningen, stikstof, onzekerheid in regulering en toenemende prijzen. Dit alles vraagt om nieuwe oplossingen en groene industriepolitiek om te versnellen.”
Snellere overstap naar TenneT mogelijke oplossing
Als de knelpunten in de infrastructuur niet worden opgelost, moeten naar verwachting bijna 80 verduurzamingsprojecten in het cluster worden uitgesteld. Daarom is naast netverzwaring ook naar andere oplossingen gekeken in het rapport. De meest veelbelovende oplossing is om bedrijven met een groeiende stroomvraag snel te laten overstappen naar een ‘zwaardere’ aansluiting op een hoger netvlak.
Dit kan onder meer door grootverbruikers direct aan te sluiten op het netwerk van TenneT in plaats van Stedin. Hierdoor kan een groot aantal knelpunten worden opgelost. Bedrijven zijn in de praktijk vaak terughoudend met deze overstap uit angst voor hogere kosten en wachttijden. Het is daarom belangrijk dat er afspraken komen en beleid wordt gemaakt om deze overstap te faciliteren en stimuleren.
Versnelling noodzakelijk
Naast knelpunten in infrastructuur hebben verduurzamingsplannen toenemend te maken met uitdagingen op het gebied van vergunningen, stikstof, stijgende kosten, trage marktontwikkeling en een gebrek aan ruimte en personeel. Internationaal opererende bedrijven zijn hierdoor terughoudend om lange-termijn investeringen te doen in Nederland.
In de CES wordt hiervoor een aantal oplossingsrichtingen gepresenteerd, die met name gericht zijn op een duidelijke, groene industriepolitiek vanuit het Rijk en Europa om de transitie te laten slagen.
De hele CES Rotterdam-Moerdijk is hier te downloaden.